اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟ علائم، علت و درمان
اختلال شخصیت پارانوئید نوعی اختلال سلامت روان است که با سوء ظن شدید و بی‌اعتمادی نسبت به دیگران همراه است. افراد مبتلا به این اختلال معمولاً به نیت دیگران شک دارند و تصور می‌کنند که دیگران قصد فریب یا آسیب رساندن به آنها را دارند. در این مقاله به معرفی علائم، دلایل و روش‌های درمان اختلال پارانوئید می‌پردازیم و راهکارهایی برای مدیریت این اختلال ارائه می‌دهیم. اگر مشکوک به اختلال پارانویا هستید و نیاز دارید بدانید دقیقا اختلال شخصیت پارانوئید چیست و چه راه درمانی دارد، مطالعه این مقاله را به شما توصیه می‌کنیم.
اختلال پارانوئید
اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) نوعی بیماری سلامت روان است که با الگوی طولانی مدت بی اعتمادی و سوء ظن نسبت به دیگران بدون دلیل کافی برای مشکوک بودن مشخص می‌شود و نام دیگر آن پارانویا است. اگر کنجکاو هستید که اختلال شخصیت پارانوئید چیست، پاسخ این است که افراد مبتلا به اختلال پارانوئید اغلب بر این باورند که دیگران سعی در تحقیر، آسیب‌رساندن یا تهدید آنها دارند.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید اغلب متوجه این موضوع نیستند که رفتار و طرز فکرشان برای دیگران مشکل‌ساز است. افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید هذیان یا توهم همراه با پارانویا را آن‌طوری که در اسکیزوفرنی، اختلال اسکیزوافکتیو و دوره‌های شیدایی شدید در اختلال دوقطبی دیده می‌شود، تجربه نمی‌کنند.
پیشنهاد می کنیم مقاله ویژگی ازدواج موفق را نیز حتما مطالعه نمایید.
افرادی که کارهای خلاف جهت اجتماع انجام می‌دهند ممکن است دچار اختلال شخصیت ضد اجتماعی باشند. در کلینیک آوینه در این مورد بخوانید.
مهم‌ترین علائم اختلال پارانوئید
افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید همیشه مراقب هستند و بر این باورند که دیگران دائماً برای تحقیر، آسیب رساندن یا تهدید آنها تلاش می‌کنند. این باورهای بی‌اساس و عادت سرزنش و بی‌اعتمادی در آنها، در توانایی شان برای ایجاد روابط عاطفی و دوستانه اختلال ایجاد می‌کند. مهم‌ترین علائم اختلال پارانوئید شامل موارد زیر می‌شوند:
- به تعهد، وفاداری یا قابل اعتماد بودن دیگران شک دارند.
- باور دارند که دیگران آنها را استثمار یا فریب می‌دهند.
- مایل به اعتماد به دیگران و افشای اطلاعات شخصی خود نیستند، زیرا می‌ترسند از این اطلاعات علیه آنها استفاده شود.
- کسی را نمی بخشند یا از آنها کینه به دل می گیرند
- بیش از حد حساس هستند و انتقاد پذیر نیستند
- رفتار دیگران را مشکوک و هدفمند می‌پندارند
- حملاتی را به شخصیت آنها می‌کنند نادرست می‌دانند
- بدون دلیل موجه، دائماً شک دارند که همسر یا شریک عاشقانه آنها خیانت می‌کند
- در روابط خود با دیگران سرد و بی‌روح هستند و برای جلوگیری از خیانت، به‌شدت کنترل‌گر و حسود می‌شوند
- نقش آنها را در مشکلات یا درگیری ها نمی بینید، با این باور که همیشه حق با آنها است
- آرامش ندارند
- با دیگران خصمانه رفتار کرده و با آنها لجبازی می‌کنند
دانشمندان علت دقیق علت اختلال پارانوئید را کشف نکرده‌اند، ولی راه تشخیص اختلال شخصیت پارانوئید را وجود ترکیبی از عوامل محیطی و بیولوژیکی حدس می‌زنند. غفلت عاطفی دوران کودکی، غفلت فیزیکی و غفلت از نظارت والدین نقش مهمی در شکل‌گیری اختلال پارانویا در نوجوانی و اوایل بزرگسالی دارد. نحوه تشخیص اختلال شخصیت پارانوئید بر‌اساس ارزیابی روانشناختی است. پس از ارزیابی، روانشناس مدت ابتلا به بیماری و شدت علائم فرد مشکوک به اختلال پارانویا را تشخیص می‌دهد.
پیشنهاد می کنیم مقاله طرحواره درمانی چیست را نیز حتما مطالعه نمایید.
روش تشخیص اختلال شخصیت پارانوئید
تشخیص اختلالات شخصیت مانند PPD، دشوار است؛ زیرا اکثر افراد مبتلا به اختلال شخصیت از وجود مشکل در رفتار یا طرز‌تفکرشان اطلاع ندارند. بیماری افراد مبتلا به اختلال پارانویا اغلب به دلیل وجود شرایطی مانند اضطراب یا افسردگی ناشی از طلاق یا قطع روابط عاطفی تشخیص داده می‌شود، نه خود اختلال.
هنگامی که روانشناس یا روانپزشک، اختلال شخصیت پارانوئیدی را در شخصی تشخیص می‌دهد، اغلب از فرد مبتلا سوالات کلی درباره زندگی و شخصیت او می‌پرسد. مهم‌ترین کارهایی که روانشناس برای تشخیص پارانویا روی فرد مشکوک انجام می‌دهد، شامل موارد زیر می‌شوند:
- سوالاتی درباره گذشته شخص
- سوالاتی درباره روابط عاطفی
- سوالاتی درباره سابقه کار قبلی
- انجام تست واقعیت‌سنجی
- انجام تست کنترل ضربه
شخصیت در طول رشد و در سنین کودکی و نوجوانی به تکامل خود ادامه می‌دهد. به همین دلیل، پزشکان و روانشناسان تشخیص اختلال شخصیت پارانوئید را به بعد از سن 18 سالگی موکول می‌کنند.
پیشنهاد می کنیم جهت استعلام هزینه مشاوره فردی به لینک مربوطه مراجعه نمایید.
مهم‌ترین علت های اختلال پارانوئید
مهم‌ترین علت اختلال پارانوئید مربوط به جنسیت می‌شود و به خصلت‌های زنانه در ارتباط است. زنان به‌طور ذاتی نشانه‌های شک و تردید بیشتری نسبت به همسر و سایر عزیزانشان دارند. مهم‌ترین علت اختلال پارانوئید شامل موارد زیر می‌شود:
- در خانواده‌های کم‌درآمد زندگی می‌کنند
- جزو اقلیت‌های قومی یا دینی باشند
- سابقه ازدواج ناموفق به‌دلیل بیوه شدن، مطلقه شدن یا جدا‌شدن
- علائم اختلال پارانوئید اغلب در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی در افراد مبتلا به اختلال پارانوئید دیده می‌شود.
- گفتار درمانی و درمان دارویی؛ روش‌های درمان اختلال شخصیت پارانوئید
مهم‌ترین روش درمان اختلال شخصیت پارانوئید شامل روان درمانی (گفتار درمانی) مانند درمان رفتاری شناختی (CBT) و رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) است. درمان اختلال شخصیت پارانوئید روی افزایش مهارت‌های مقابله‌ای عمومی و به ویژه اعتماد و همدلی و بهبود تعامل اجتماعی، ارتباطات و عزت نفس تمرکز دارد.
از آنجایی که افراد مبتلا به اختلال PPD اغلب به دیگران بی‌اعتماد هستند، در مقابل درمان مقاومت نشان می‌دهند و به روانشناس و پزشک معالج اعتماد ندارند. در نتیجه، بسیاری از افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید شیوه‌های درمانی خود را دنبال نمی‌کنند و حتی انگیزه‌های درمانگر را نیز زیر سوال می‌برند.
پزشکان و روانشناس با درمان اختلال شخصیت پارانوئید از طریق دارو موافق نیستند. با‌این حال، داروهایی مانند داروهای ضد اضطراب، ضد افسردگی و داروهای ضد روان‌پریشی در صورت شدید بودن علائم فرد یا داشتن یک وضعیت روانشناختی مرتبط مانند اضطراب یا افسردگی، برای بیمار مبتلا به اختلال پارانویا تجویز می‌شوند.
پیشنهاد می کنیم جهت دریافت مشاوره روانشناسی زوج درمانی به لینک مربوطه مراجعه نمایید.
درمان پارانویا؛ گامی به‌سوی زندگی آرام‌تر و سالم‌تر
اختلال شخصیت پارانوئید یکی از اختلالات چالش‌برانگیز روانی است که روی روابط و کیفیت زندگی افراد مبتلا تاثیرات منفی دارد. درمان این اختلال اغلب با روان‌درمانی و در صورت لزوم، دارو‌درمانی انجام می‌شود. اگر علائم اختلال پارانوئید را در خود یا نزدیکانتان مشاهده می‌کنید، سریعا به مشاور یا روانشناس برای بهبود و درمان اختلال شخصیت پارانوئید مراجعه کنید. کلینیک آوینه با کارد روانشناسان مجرب می‌تواند شما را برای معالجه اختلال پارانویا و سایر بیماری‌های سلامت روان یاری کند.
دیدگاهتان را بنویسید