وابستگی عاطفی چیست؟ + علت و درمان وابستگی ناسالم
وابستگی عاطفی یکی از نیازهای اساسی انسان است که باعث ایجاد احساس امنیت و ارتباط میان افراد میشود. ولی در برخی موارد، این وابستگی‌ها ناسالم و مخل زندگی فردی و روابط اجتماعی محسوب می‌شوند. در این مقاله، به تعریف وابستگی عاطفی، عوامل ایجاد و انواع آن می‌پردازیم. اگر دچار وابستگی عاطفی شده‌اید، برای اطلاع از روش‌های خروج از رابطه عاطفی ناسالم و راه درمان وابستگی عاطفی ناسالم، مطالعه این مقاله را به شما توصیه می‌کنیم.
وابستگی عاطفی
وابستگی عاطفی احساس ارتباط و محبتی است که نسبت به افرادی که به آنها نزدیک هستید، احساس می‌کنید. وابستگی عاطفی یک نیاز اساسی انسان است. وابستگی عاطفی به ما کمک می‌کند تا زنده بمانیم. به خصوص وقتی جوان هستیم، اگر از گرسنگی یا صدمه‌دیدن بترسیم، دوست داریم شخصی که او را دوست داریم و به او وابسته هستیم کنارمان باشد و از ما محافظت کند. بزرگسالان نیز درست مانند کودکان، زمانی که کنار شخص مورد‌علاقه خود هستند، احساس امنیت بیشتری می‌کنند.
مهم‌ترین دلایل وابستگی عاطفی
اگرچه وابستگی‌های عاطفی ناسالم توسط عوامل مختلفی ایجاد میشود، سه عامل کلیدی وجود دارد که مهم‌ترین علت وابستگی عاطفی محسوب می‌شوند. این سه عامل کلیدی عبارتند از.
مدل سازی
بسیاری از افرادی که ارتباطات ناسالم برقرار می‌کنند، این کار را از طریق مدل سازی یا از نوعی رفتار آموخته شده انجام می‌دهند. برای مثال، والدین یا اعضای خانواده از یک سبک رابطه ناسالم را که اغلب به صورت نسلی تکرار میشود، الگوبرداری می‌کنند. همچنین، مدل سازی می‌تواند از شکل قبلی آسیب‌های رابطه ناشی شود که بخشی از رفتار چرخه‌ای محسوب میشود.
پردازش عاطفی
توانایی تنظیم و پردازش احساسات، عاملی کلیدی در ایجاد ارتباطات سالم است. از این گذشته، اگر نتوانیم پاسخ‌های خود به فرد مقابل را کنترل کنیم، زمانی که درگیر یک رابطه عاطفی ناسالم هستیم، این موضوع به یک مشکل مهم در رابطه تبدیل میشود و عامل کلیدی وجود وابستگی عاطفی ناسالم است.
زمانی که فردی برای مدیریت احساس خود و درک احساسش مشکل دارد، احساسات نامنظمی را تجربه خواهد کرد. وقتی این اتفاق می‌افتد، زوجین برای برقراری ارتباط موثر با یکدیگر دچار مشکل می‌شوند، زیرا زمان قابل‌توجهی را صرف تلاش برای پردازش احساسات خود می‌کنند.
پیشنهاد می کنیم مقاله اختلال شخصیت پارانوئید چیست را نیز حتما مطالعه نمایید.
مرزهای عاطفی ضعیف
آگاهی از مرزهای عاطفی کلید ایجاد یک ارتباط عاطفی سالم است؛ ولی گاهی اوقات اگر یک نفر نتواند این مرزها را شناسایی و تعیین کند، درگیری در یک رابطه عاطفی ایجاد میشود. همه ما از نیازهای اساسی خود مانند گرسنگی، نیاز به محبت و دوست داشتن آگاه نیستیم.
اگر ما با نیازهاهای عاطفی خود هماهنگ نباشیم، تعیین مرز در یک رابطه بسیار سخت میشود، زیرا نمی‌دانید چگونه از چیزهای مهم زندگی خود نگهداری کنید. در این شرایط ممکن است نه گفتن برایتان سخت باشد، زیرا تشخیص اینکه کجا یک رابطه را پایان دهید و کجا رابطه جدید را با شخص دیگری شروع کنید برای شما دشوار است.
مهم‌ترین علائم وابستگی عاطفی
وقتی برای ارزش‌گذاری روی خود کاملاً به شریک زندگی یا خودتان متکی هستید، یکی از مهم‌ترین علائم وابستگی عاطفی ناسالم را دارید. اگرچه درجات مختلفی برای این الگوی رفتاری وجود دارد، ولی اگر به شیوه‌ای ناسالم به شریک زندگی خود وابسته هستید، باید نشانه‌های زیر را در رابطه با علائم وابستگی عاطفی بشناسید.
- تجربه حسادت یا بی اعتمادی در رابطه
- نیاز شدید به حضور فرد مورد علاقه
- احساس عصبانیت و ناامیدی بیش از‌حد
- نیاز به برآورده کردن نیازهای عاطفی توسط شریک زندگی
- پیدا نکردن تعادل در رابطه
در زندگی، تعادل در هر کاری که انجام می‌دهیم، کلید داشتن سبک زندگی و عاطفی سالم است. زمانی که تعادل در یک رابطه به یک سمت متمایل میشود، مشکلات قابل‌توجهی را برای طرفین حاضر در رابطه ایجاد می‌کند. نبود تعادل در رابطه باعث میشود تا بار گرفتن تصمیمات در رابطه فقط متوجه یک سمت شود، حتی اگر این تصمیمات روی زندگی طرف مقابل بیشتر تاثیر بگذارد. عدم تعادل در یک رابطه با ناتوانی در تصمیم گیری های اساسی نمایان میشود.
پیشنهاد می کنیم مقاله مشاوره ازدواج چیست را نیز حتما مطالعه نمایید.
انواع وابستگی عاطفی
دلبستگی عاطفی طیف وسیعی از تجربیات و پاسخ‌های عاطفی را در بر‌می‌گیرد. الگوی دلبستگی عاطفی بسته‌به گرایش ذاتی و تجربیات فرد در روابط، به یک سبک وابستگی عاطفی متمایل است. در زیر، انواع وابستگی عاطفی را معرفی کرده‌ایم:
وابستگی ایمن
افرادی که در دلبستگی ایمن دارند، در رابطه احساس راحتی می‌کنند، نیازی به تکیه کردن به دیگران تکیه ندارند و اجازه می‌دهند سایرین به آنها و فرد مورد‌علاقه‌شان نزدیک شوند. همچنین، وقتی دیگران به آنها تکیه می‌کنند احساس راحتی می‌کنند و از تبدیل شدن به بخشی از زندگی دیگران لذت می‌برند.
وابستگی ایمن به این معنی است که فرد می‌تواند زمان قابل‌توجهی را جدا از معشوقش زندگی کند. زمان‌های بدون هم برای این زوجین قابل‌تحمل و حتی لذت‌بخش است. هنگامی که معشوق شخص برمی‌گردد، برای فرد دارای وابستگی ایمن آسان است که به او خوش آمد بگوید و دوباره با او احساس صمیمیت کند.
دلبستگی اجتنابی
اگر فردی از دلبستگی اجتناب کند، از نزدیک شدن به معشوقش احساس ناراحتی می‌کند. افراد وابسته اجتنابی نیاز شدیدی به اتکا به خود دارند و احساس وابستگی به دیگران باعث ناراحتی آنها میشود. آنها فاصله خود را با دیگران و حتی فرد مورد‌علاقه خود حفظ می‌کنند و تلاش‌های دیگران برای ایجاد صمیمیت و دوستی را نادیده می‌گیرند. برآورده کردن نیازهای دیگران برای تزریق احساس امنیت و آسایش برای آنها سخت است و وقتی یکی از عزیزان از پیش آنها می‌رود، واقعاً احساس آرامش می‌کنند.
پیشنهاد می کنیم جهت ثبت نام مشاوره قبل ازدواج به لینک مربوطه مراجعه نمایید.
انواع خطرناک وابستگی عاطفی
افراد دلبسته مضطرب تمایل بسیاری به صمیمیت دارند و وقتی یکی از عزیزان‌شان نزدیک آنها نیست، احساس صدمه دیدن، ترس و اختلال عاطفی می‌کنند. آنها سعی می‌کنند برای نزدیک‌شدن به فرد مورد‌علاقه خود فشار می‌آورند، زیرا هر‌گونه جدایی برای آنها مانند طرد‌شدن یا رها‌شدن است.
افراد دلبسته مضطرب اغلب نگران این موضوع هستند که معشوقشان واقعا دوستشان نداشته باشد. آنها به‌طور مکرر حس می‌کنند که تحت‌تعقیب هستند. این سبک از وابستگی در رابطه، بدترین انواع وابستگی عاطفی محسوب میشود و افراد این دسته به‌عنوان افراد نا‌امن، دوست نداشتنی و حتی خطرناک شناخته می‌شوند. وقتی فرد مورد علاقه این شخص از او دور است، فرد مضطرب در مورد او بدگویی می‌کند و از شریک زندگی خود عصبانی و ناامید میشود. وقتی آن فرد مورد علاقه برمی‌گردد، اعتماد دوباره برای فرد دلبسته مضطرب دشوار است. آنها شریک خود را آزمایش یا حتی آنها را تنبیه می‌کنند، حتی اگر دوست دارند با هم باشند و صمیمیت و گرما را احساس کنند.
اگر درگیر یک سبک دلبستگی ناسالم با افراد زندگی خود باشید، قطعاً پیامدهای منفی را تجربه خواهید کرد. اشخاصی که معشوق خود را پیدا نکرده‌اند، اغلب احساس تنهایی و ناامیدی می‌کنند و برخی افراد به دلیل ترس از تنها ماندن در روابط سمی خود باقی می‌مانند.
پیشنهاد می کنیم جهت دریافت مشاوره روانشناسی زوج درمانی به لینک مربوطه مراجعه نمایید.
مهم‌ترین روش های درمان وابستگی عاطفی ناسالم
نحوه تعامل شما با دیگران ریشه در مکانیسم‌های بقای شما دارد. کار روی سبک دلبستگی به شما کمک می‌کند تا با تمایلات، افکار، احساسات و رفتارهای خود بهتر کنار بیایید و ارتباطات خود با فردی مورد‌نظرتان را بهتر کنید. درمان وابستگی عاطفی ناسالم به شما کمک می‌کند تا در روابط خود انتخاب‌های عاقلانه و بلندمدتی داشته باشید. مهم‌ترین روش‌های درمان وابستگی عاطفی ناسالم را در زیر معرفی کرده‌ایم:
مراجعه روان‌درمان گر
مراجعه به یک روانشناس و روان‌‌درمانگر دلسوز و متفکر به شما کمک می‌کند تا راحت‌تر از رابطه ناسالم خارج شوید و انتخاب‌های بهتری داشته باشید. روان‌درمانی به شما در یادگیری مهارت‌های جدید بین‌فردی کمک می‌کند.
درمان گروهی
گروه درمانی روشی بسیار موثر برای خروج از یک رابطه عاطفی ناسالم است. حضور در یک گروه با مشکلات مشابه، درک شما را از اینکه چگونه دیگران را بدون آزار رساندن به آنها تحت‌تاثیر قرار دهید بیشتر می‌کند.
کمک گرفتن از دوستان و خانواده
اگر از سبک دلبستگی خود مطمئن نیستید، با افراد مهم زندگی خود در مورد آن صحبت کنید. از آنها بپرسید که آیا با تکیه‌کردن به شما احساس راحتی می‌کنند یا خیر. و اینکه چگونه اختلافات یا درگیری‌ها را با آنها مدیریت می‌کنید و وقتی شما به آنها و آنها به شما نیاز دارند چطور برخورد می‌کنید.
اگر از صمیمیت می‌ترسید، باورهای شما در مورد وابستگی تحریف شده هستند و نباید به دیگران تکیه کنید، حتی زمانی که تکیه‌کردن به آنها شما را شادتر و زندگی شما را پر‌معناتر می‌کند.
رهایی از وابستگی عاطفی ناسالم
وابستگی عاطفی ناسالم روی کیفیت زندگی و روابط شما تاثیرات منفی می‌گذارد. آگاهی از نوع وابستگی عاطفی و استفاده از روش‌های درمانی مانند مشاوره روانشناسی و حمایت اجتماعی به شما کمک می‌کند تا ارتباطات سالم‌تر و پایدار‌تری داشته باشید. اگر درگیر وابستگی ناسالم هستید، اقدامات مناسب مانند مشاوره با یک روانشناس خبره به شما کمک می‌کند تا روابط عاطفی قوی‌تر و با کیفیت‌تری بسازید و در زندگی خود احساس رضایت بیشتری تجربه کنید. برای مشاوره در مورد روش‌های خروج از یک رابطه ناسالم عاطفی می‌توانید به مشاورین کلینیک آوینه مراجعه کنید.
دیدگاهتان را بنویسید