آشنایی با شایع ترین اختلالات روانی
ابتلا به اختلالات روانی فقط مختص افراد جانی و خطرناک نیست. بیماری‌ها و اختلال روانی مختلفی وجود دارند که آنها را جدی نمی‌گیریم یا اطلاعات کافی درباره آنها نداریم، در‌صورتی‌که نادیده‌گرفتن آنها می‌تواند عواقب بد و جبران‌ناپذیری را به‌دنبال داشته باشد. مهم‌ترین انواع اختلالات روانی شامل افسردگی، اضطراب فراگیر، هراس، وسواس فکری عملی و استرس پس از سانحه می‌شوند. در این مقاله اختلالات روانی را بررسی کرده و علائم و عوارض هرکدام را برمی‌شماریم. اگر قصد دارید تا درباره نحوه تشخیص اختلالات روانی اطلاعات کاملی کسب کنید، مطالعه این مقاله را به شما توصیه می‌کنیم.
افسردگی؛ یکی از مخرب‌ترین اختلالات روانی
افسردگی یکی از شایع ترین اختلالات روانی بین مردم محسوب می‌شود و به طیف وسیعی از مشکلات سلامت روانی اطلاق می‌شود که با فقدان عاطفه (از دست‌دادن علاقه و لذت‌بردن از چیزها و تجربیات معمولی)، خلق‌و‌خوی ضعیف و طیف وسیعی از علائم عاطفی، شناختی، فیزیکی و رفتاری همراه است. تمایز تغییرات خلقی بین درجات بالینی قابل‌توجه افسردگی و سایر مواردی که به‌طور‌معمول رخ می‌دهند، مشکل‌ساز است و فردی را می‌توان افسرده نامید که به‌صورت پیوسته درگیر علائم و عوارض آن باشد. علائم رفتاری و فیزیکی افسردگی شامل گریه مداوم، تحریک‌پذیری، کناره‌گیری از اجتماع، تشدید دردهای قبلی و دردهای ثانویه و افزایش تنش عضلانی می‌شوند.
فقدان میل جنسی، خستگی و کاهش فعالیت نیز بین بیماران مبتلا به افسردگی رایج است. کاهش زمان خواب و اشتها نیز بین مبتلایان به افسردگی شایع است. از دست دادن علاقه و لذت در زندگی روزمره، احساس گناه مداوم، احساس بی ارزش بودن، کاهش عزت‌نفس، از دست‌دادن اعتماد‌به‌نفس، احساس درماندگی، افکار خودکشی و تلاش برای آسیب رساندن به خود یا خودکشی نیز بین بیماران مبتلا رواج دارد. تغییرات شناختی بیماران مبتلا به افسردگی شامل تمرکز ضعیف و کاهش توجه، افکار بدبینانه و مکرر منفی در مورد خود، گذشته و آینده، کند شدن ذهن و نشخوار فکری است.
آشنایی با بهترین روش‌های درمان افسردگی از روان‌درمانی و دارودرمانی تا درمان افسردگی در خانه برای بهبود سلامت روان را در مقاله درمان افسردگی از سایت کلینیک آوینه بخوانید.
اختلال اضطراب فراگیر؛ بیماری مختل‌کننده فعالیت‌های روزانه
ویژگی اساسی اختلال اضطراب فراگیر یا GAD، اضطراب و نگرانی بیش‌از‌حد (دلهره‌آمیز) است که در روزهای بیش‌تری برای یک دوره حداقل 6 ماهه در مواجهه با تعدادی از رویدادها یا فعالیت‌ها رخ می‌دهد. کنترل اضطراب و نگرانی توام با بی‌قراری، خستگی مفرط، مشکل در تمرکز، تحریک‌پذیری، تنش عضلانی و اختلال در خواب که جزو رایج ترین اختلالات روانی افراد مبتلا به این بیماری محسوب می‌شوند، زندگی را برای فرد مبتلا به GAD بسیار دشوارتر می‌کند.
داشتن حملات پانیک (مانند اختلال پانیک) یا خجالت‌کشیدن در جمع (مانند اختلال اضطراب اجتماعی) از رایج‌ترین علائم اختلال اضطراب فراگیر محسوب می‌شوند. تضعیف روحیه یک پیامد رایج اختلال اضطراب فراگیر است، به‌طوری‌که بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری از مشکل در انجام کارهای عادی خود دلسرد، شرمنده و ناراضی هستند. بیماری GAD اغلب با افسردگی همراه است و این موضوع تشخیص دقیق آن را برای پزشکان مشکل‌تر می‌کند.
اختلال هراس؛ نوعی اختلال روانی اضطراب آور
افراد مبتلا به اختلال هراس یا پانیک، ترس متناوب و حملات پانیک (حملات اضطراب ناگهانی کوتاه‌مدت) را در رابطه با موقعیت‌های خاص و بدون هیچ دلیل مشخصی تجربه میکنند. آنها اغلب برای جلوگیری از قرار‌گرفتن در موقعیت‌های خاص کارهایی انجام می‌دهند تا از گسترش احساساتی که ممکن است به آگورافوبیا تبدیل شوند، جلوگیری کنند. فراوانی و شدت حملات پانیک بسیار متفاوت است. محرک‌های موقعیتی برای حملات پانیک می‌تواند خارجی (یک شی یا موقعیت هراس‌آور) یا درونی (برانگیختگی فیزیولوژیکی) باشد.
حمله پانیک ممکن‌است غیرمنتظره (خود‌به‌خودی) باشد، یعنی حمله‌ای که فرد آن را با یک محرک موقعیتی مرتبط نمی‌داند. ویژگی اساسی آگورا فوبیا یا برزن‌هراسی، اضطراب از قرار‌گرفتن در مکان‌ها یا موقعیت‌هایی است که فرار از آنها دشوار و خجالت‌آور است یا در‌صورت بروز حمله پانیک کمکی در دسترس نباشد. این اضطراب که از انواع اختلالات روانی آسیب‌زا محسوب می‌شود، منجر‌به پرهیز گسترده از حضور در موقعیت‌های مختلف مانند تنها بودن در خارج از خانه یا تنها بودن در خانه، قرار‌گرفتن در جمعیت انبوه؛ سفر با ماشین یا اتوبوس؛ قرار‌گرفتن در یک مکان خاص مثل روی پل یا آسانسور می‌شود.
اختلال وسواس فکری عملی؛ بیماری مختل‌کننده زندگی روزمره
OCD با وجود وسواس یا اجبار در فرد بیمار تشخیص داده می‌شود. وسواس یک فکر، تصویر یا تمایل ناخواسته مزاحمی است که به‌طور مکرر به ذهن فرد وارد می‌شود. وسواس ها آزاردهنده هستند، منشا ذهنی دارند و توسط یک عامل خارجی تحمیل نمی‌شوند. وسواس معمولاً توسط فرد غیرمنطقی یا بیش از‌حد حساس ایجاد می‌شود. وسواس‌های رایج در OCD شامل آلودگی از خاک، میکروب‌ها، ویروس‌ها، مایعات بدن، ترس از آسیب (مثلاً ایمن‌نبودن قفل درها)، نگرانی بیش‌از‌حد در مورد نظم یا تقارن، وسواس به بدن یا علائم فیزیکی و مذهبی است.
افکار توهین آمیز یا کفرآمیز، افکار جنسی غیر رایج(پدوفیل یا همجنس گرا بودن)، میل به احتکار اموال بی‌فایده یا فرسوده و افکار خشونت آمیز یا پرخاشگری (چاقو زدن به نوزاد) جرو رایج‌تربین علائم بیماری وسواس فکری عملی محسوب می‌شوند. ocd در دسته شایع ترین اختلالات روانی قرار نمی‌گیرد، اما عدم‌توجه به آن و درمان نشدن آن می‌تواند باعث گسترش دامنه بیماری و زمینه‌سازی بیماری‌های دیگر در فرد مبتلا شود. چک‌کردن بی‌دلیل(شیر گاز)، تمیز کردن، شستن، تکرار اعمال، اجبارهای ذهنی (تکرار کلمات یا دعاهای خاص به روشی معین)، ترتیب، تقارن یا دقت، احتکار و جمع‌آوری و شمارش بیمارگونه، از علائم رایج دیگر بیماری وسواس فکری عملی محسوب می‌شوند.
اختلال استرس پس از سانحه؛ بیماری ناشی از وقوع حوادث تلخ
اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD، اغلب در پاسخ به یک یا چند رویداد آسیب‌زا مانند اعمال عمدی خشونت آمیز بین‌فردی، حوادث شدید(مانند تصادف)، بلایا یا اقدام نظامی ایجاد می‌شود. افرادی که در معرض خطر PTSD هستند شامل بازماندگان جنگ و شکنجه، حوادث و بلایا، و جرایم خشونت آمیز (مثل تجاوزات فیزیکی و جنسی، سوء استفاده جنسی، بمب‌گذاری و شورش)، پناهندگان و زنانی که زایمان آسیب‌زا را تجربه کرده اند، می‌شوند. افراد مبتلا به PTSD به طور غیر‌ارادی جنبه‌هایی از رویداد آسیب‌زا را به شیوه‌ای کاملا ناراحت‌کننده تجربه میکنند.
دیدن کابوس‌ها و تصاویر مزاحم تکراری و ناراحت‌کننده یا سایر برداشت‌های حسی از حادثه در بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه رایج است. یادآوری رویداد آسیب زا باعث ناراحتی شدید و بروز واکنش‌های فیزیولوژیکی در فرد مبتلا به بیماری می‌شود. هوشیاری بیش از حد در برابر تهدید، واکنش‌های مبالغه‌آمیز و مبهوت‌کننده، تحریک‌پذیری بالا، مشکل در تمرکز، مشکلات خواب و اجتناب از یادآوری تروما از دیگر علائم اصلی PTSD هستند. ناتوانی در داشتن هر‌گونه احساس، احساس جدایی از افراد دیگر، کنار گذاشتن فعالیت‌های مهم قبلی و فراموشی بخش‌های مهمی از رویداد، از دیگر علائم اختلال استرس پس از سانحه محسوب می‌شوند.
اختلال اضطراب اجتماعی؛ نوعی بیماری رایج بین افراد خجالتی
اختلال اضطراب اجتماعی که به آن فوبیای اجتماعی نیز گفته می‌شود، یکی از رایج ترین اختلالات روانی است که با ترس شدید در موقعیت‌های اجتماعی منجر به ایجاد حس پریشانی قابل‌توجهی در فرد خود را نشان می‌دهد و بر توانایی فرد برای عملکرد مؤثر در جنبه‌های زندگی روزمره تاثیر منفی می‌گذارد. محور اصلی اختلال اضطراب اجتماعی، ترس از قضاوت‌شدن توسط دیگران و شرمساری یا تحقیر‌شدن است. این امر منجر به اجتناب از حضور در تعدادی از موقعیت‌های اجتماعی می‌شود و اغلب تاثیر قابل‌توجهی بر عملکرد آموزشی و حرفه‌ای افراد مبتلا دارد. این اختلال اغلب در اوایل نوجوانی شروع می‌شود.
اختلال اضطراب اجتماعی با طیف وسیعی از علائم فیزیکی از جمله قرمز‌شدن بیش از حد، تعریق، لرزش، تپش‌قلب و حالت تهوع در مواجهه با رویدادهای خاص و افراد خاص تشخیص داده می‌شود. اختلال اضطراب اجتماعی با اختلالات دیگری مانند افسردگی و حملات پانیک نیز همراه است.
فوبیای خاص؛ اختلال ترس ناشی از مواجهه با خطر یا تهدید غیرواقعی
فوبیای خاص یا specific phobias، به نوعی ترس بی‌دلیل، شدید و مداوم ناشی از یک شی یا موقعیت‌خاص گفته می‌شود که در آن خطر یا تهدید واقعی وجود خارجی ندارد. ترس و اضطراب بلافاصله پس از مواجهه با شی یا موقعیت ترسناک (مثلا تاریکی یا دیدن سگ یا سوسک) رخ می‌دهد و منجر به فرار یا ناراحتی شدید فرد مبتلا می‌شود. فوبیای خاص منجر به تداخل قابل‌توجهی در فعالیت‌های زندگی روزمره می‌شود.
تشخیص زودهنگام اختلالات روانی؛ بهترین راه پیشگیری از گسترش بیماری و درمان آن
آگاهی از اختلالات روانی و نشانه‌های آن به تشخیص زودهنگام و درمان موثر بیماری کمک کرده و به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا و اطرافیانشان منجر می‌شود. بهتر است این اختلالات را جدی بگیریم و از stigmatization پرهیز کنیم تا افراد مبتلا به این اختلالات با خیال راحت‌تری به دنبال درمان آن بروند. حمایت اجتماعی و گفتگو درباره این مسائل به کاهش بار روانی و افزایش سلامت روان جامعه کمک می‌کند. اگر شما یا هریک از عزیزانتان با هرکدام از این اختلالات درگیر هستید، پیشنهاد می‌کنیم سری به کلینیک روانشناسی آوینه بزنید و از مشاوره متخصصین ما برای مدیریت و درمان اختلالات روانی بهره‌مند شوید.
دیدگاهتان را بنویسید