اختلال دو قطبی چيست؟ علل، علائم، تشخیص و درمان آن
اختلال دوقطبی یک اختلال خلقی مزمن است که باعث تغییرات شدید در خلق و خو، سطح انرژی و رفتار می شود. این بیماری با داروها، گفتار درمانی، تغییر شیوه زندگی و سایر درمان ها قابل کنترل است. حاد بودن این بیماری ما را بر آن داشت تا درباره آن مطالبی بنویسیم. در این مقاله تعریف می‌کنیم که اختلال دو قطبي چيست و علل، نحوه تشخیص و درمان آن را بیان می‌کنیم. اگر شما نیز درباره بیماری دو قطبی کنجکاوید، این مقاله را مطالعه کنید تا بیشتر با رفتار و زندگی یک فرد مبتلا به بیماری دو قطبی آشنا شوید.
اختلال دو قطبی؛ بیماری نوسانات شدید خلق‌و‌خو
برای شناخت و درک بیشتر از بیماری دو قطبی، ابتدا باید بدانیم که اختلال دو قطبي چيست. اختلال دوقطبی (بیماری شیدایی-افسردگی یا افسردگی شیدایی) یک اختلال خلقی و وضعیت سلامت روان مادام‌العمر است که باعث ایجاد تغییرات شدید در خلق و خو، سطوح انرژی، الگوهای تفکر و رفتار می‌شود. این تغییرات می‌توانند ساعت‌ها، روزها، هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشند و توانایی فرد را برای انجام کارهای روزمره مختل کنند.
انواع مختلفی از اختلال دوقطبی وجود دارد که شامل تجربه نوسانات قابل‌توجه در خلق‌و‌خوی است که به‌عنوان دوره‌های هیپومانیک-شیدایی و افسردگی نامیده می‌شود. با این حال، افراد مبتلا به اختلال دوقطبی همیشه در حالت هیپومانیک-شیدایی یا افسردگی نیستند. آنها همچنین دوره‌هایی از خلق‌و‌خوی طبیعی را تجربه می‌کنند که به‌عنوان اتیمیا شناخته می‌شود.
پیشنهاد می کنیم مقاله مربوط به روانشناسی رشد و اهداف آن را نیز حتما مطالعه نمایید.
ژنتیک و تروما؛ از مهم‌ترین علل ایجاد اختلال دو قطبی
دانشمندان روانشناسی هنوز علت دقیق اختلال دوقطبی را کشف نکرده‌اند، ولی اما معتقدند که زمینه ژنتیکی (ارثی) یکی از مهم‌ترین علل اختلال دو قطبی است. اختلال دوقطبی یکی از ارثی‌ترین بیماری‌های روانپزشکی شناخته‌می‌شود و بیش از دو سوم افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، حداقل یک خویشاوند مبتلا به این بیماری داشته‌اند. با این حال، اگر خویشاوند مبتلا به اختلال دوقطبی دارید، لزوماً به این معنی نیست که شما نیز به آن مبتلا خواهید شد. عوامل دیگری که دانشمندان علوم رفتاری در ایجاد اختلال دوقطبی موثر می‌دانند، عبارتند از:
- تغییرات مغزی: فعال‌شدن بیش از حد برخی از ساختارهای مغز
- عوامل محیطی مانند تروما و استرس: مانند مرگ یکی از عزیزان، یک بیماری جدی، طلاق یا مشکلات مالی
علائم اختلال دوقطبی میتواند چند روز یا چند هفته طول بکشد و معمولاً نیاز به درمان مادام العمر و توجه و مراقبت دائمی دارد.
توهم و تغییرات شدید خلق و خو؛ از مهم‌ترین علائم اختلال دو قطبی
بسیاری از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی دوره‌های هیپومانیک-شیدایی و افسردگی را باهم تجربه می‌کنند. شدت فاز افسردگی و شیدایی از فردی به فرد دیگر و در یک فرد در زمان‌های مختلف متفاوت است. مهم‌ترین علائم اختلال دو قطبی عبارتند از:
- شادی، امید و هیجان بیش از حد
- تغییرات ناگهانی و شدید خلق و خو (مانند تغییر ناگهانی مود از شادی به عصبانیت و خصومت)
- بی قراری
- گفتار سریع و افکار رقابت گونه
- افزایش انرژی و نیاز کمتر به خواب
- افزایش تکانشگری و قضاوت ضعیف، مانند ترک ناگهانی شغل
- طرح ریزی برنامه های بزرگ و دست نیافتنی
- رفتارهای بی پروا و ریسک‌پذیر، مانند سو‌مصرف مواد مخدر و الکل و داشتن رابطه جنسی ناایمن یا محافظت نشده.
- احساس اینکه به طور غیرعادی مهم، با استعداد یا قدرتمند هستید.
- روان پریشی، تجربه توهم و هذیان (در شدیدترین دوره های شیدایی)
اغلب اوقات، افرادی که دوره شیدایی را تجربه می‌کنند، از پیامدهای منفی اعمال خود بی اطلاع هستند. در اختلال دوقطبی، خودکشی یک خطر همیشگی است. اگر فردی دچار یک دوره شیدایی شدید باشد (به خصوص اگر توهم و هذیان را تجربه کند) ممکن است برای محافظت از خود و دیگران از آسیب احتمالی نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد.
پیشنهاد می کنیم مقاله روانکاوی چیست را نیز حتما مطالعه نمایید.
آزمون های روانشناسی و آزمایشات پزشکی؛ مهم‌ترین روش‌های تشخیص اختلال دو قطبی
برای تشخیص اختلال دوقطبی، روش‌های مختلفی مانند معاینه فیزیکی و آزمون‌های ارزیابی سلامت روان استفاده می‌شود. در این بخش به معرفی چند روش مهم تشخیص اختلال دو قطبی می‌پردازیم.
- معاینه پزشک: تاریخچه پزشکی کامل بیمار که شامل سوال در مورد علائم، سابقه شیدایی در اقوام و تجربیات بیمار می شود.
- آزمایش‌های پزشکی: انجام آزمایش‌هایی مانند آزمایش خون، برای پیدا کردن رد سایر بیماری‌های زمینه‌ساز اختلال دو قطبی (مانند پرکاری تیروئید).
- ارزیابی سلامت روان: پزشک، در صورت نیاز ارزیابی سلامت روان را روی بیمار انجام داده یا او را به یک متخصص سلامت روان مانند روانشناس یا روانکاو ارجاع می‌دهد.
برای تشخیص اختلال دوقطبی، فرد بیمار باید حداقل یک دوره شیدایی یا هیپومانیا را تجربه کرده باشد. اختلال دوقطبی میتواند به‌راحتی با اسکیزوفرنی یا اختلال شخصیت مرزی (BPD) اشتباه گرفته شود. به همین دلیل، هنگام صحبت با روانپزشک یا روانشناس یا روانکاو، صداقت در گفتار و بیان دقیق علائم دو قطبی در تشخیص درست بیماری بسیار موثر است.
پیشنهاد می کنیم جهت دریافت مشاوره تلفنی کودک به لینک مربوطه مراجعه نمایید.
تجویز دارویی و درمان روان شناختی؛ مهم ترین راه‌های درمان اختلال دو قطبی
اگر فرد مبتلا به اختلال دو قطبی تحت درمان قرار نگیرد، دوره‌های شیدایی او میتواند بین 3 تا 6 ماه طول بکشد. اکثر افراد مبتلا به اختلال دوقطبی را می‌توان با استفاده از ترکیبی از روش‌های مختلف درمان کرد. مهمترین‌روش‌های درمان اختلال دو قطبی شامل موارد زیر می‌شوند:
- تجویز داروی جلوگیری از دوره‌های شیدایی و افسردگی و داروی درمان علائم اصلی افسردگی و شیدایی
- یادگیری تشخیص محرک ها و نشانه های یک دوره افسردگی یا شیدایی
- درمان روان شناختی (مانند درمان‌های گفتاری)
- تجویز سبک زندگی سالم: مانند انجام ورزش منظم، برنامه‌ریزی فعالیت‌هایی که بیمار از آنها لذت می‌برد و توصیه‌هایی در مورد بهبود رژیم غذایی و خواب بیشتر
اکثر افراد مبتلا به اختلال دوقطبی بیشتر طول دوره درمان را بدون نیاز به بستری در بیمارستان سپری می‌کنند؛ ولی اگر علائم بیمار شدید باشد ممکن است نیاز به درمان بیمارستانی داشته باشد، زیرا این خطر وجود دارد که فرد بیمار به خود یا به دیگران صدمه بزند. لیتیوم، داروهای ضد تشنج و داروهای ضد روان پریشی، مهم‌ترین داروهای تجویزی پزشکان برای معالجه دارویی بیماران مبتلا به شیدایی است.
این نکته را نیز در نظر داشته باشید که همواره پیشگیری بهتر از درمان است. در نتیجه، اگر احساس می‌کنید حتی یکی از علائم اشاره شده در این مقاله را دارید، ابتدا درباره آن مطالعه کرده و از مشاورین کلینیک روانشناسی آوینه مشورت بگیرید تا شرایط شما را ارزیابی کرده و در صورت نیاز شما را برای معاینه بیشتر به پزشک ارجاع دهند.
پیشنهاد می کنیم جهت دریافت مشاوره آنلاین ترک اعتیاد به لینک مربوطه مراجعه نمایید.
اختلال دو قطبی؛ بیماری مزمن اما درمان‌پذیر درصورت توجه و درمان مستمر
در این مقاله توضیح دادیم که اختلال دوقطبی یا شیدایی چیست و علل و علائم و درمان آن را توضیح دادیم. اختلال دوقطبی یک وضعیت پیچیده و مزمن است که نیاز به توجه و درمان مستمر دارد. شناخت علائم و عوامل مؤثر بر این اختلال به افراد کمک می‌کند تا در مراحل اولیه شناسایی و درمان را آغاز کنند. با انجام روش‌های مختلف درمانی اشاره شده در این مقاله شامل داروها و درمان‌های روان‌شناختی، می‌توان کیفیت زندگی مبتلایان را بهبود بخشید و از عواقب جدی آن جلوگیری کرد. بنابراین، مشاوره با متخصصان بهداشت روان در مدیریت این اختلال بسیار حائز اهمیت است. در انتها خاطرنشان می‌کنیم که اختلال دوقطبی یک بیماری مادام‌العمر است، بنابراین درمان آن نیز مستلزم یک تعهد مادام‌العمر است.
دیدگاهتان را بنویسید