روانشناسی بالینی چیست و روانشناس بالینی کیست؟
همه افراد کم و بیش با مفهوم روانشناس و تراپیست آشنایی دارند. مراجعه به مشاور و روانشناس بالینی، بهترین راهکار غلبه بر مشکلات ذهنی و دغدغه‌‌های روانی افراد (مانند وسواس، افسردگی، پریشانی و اضطراب) است. در این مقاله روانشناسی بالینی را تعریف کرده و توضیح می‌دهیم که کاربرد روانشناسی بالینی چیست و چه تفاوتی با روانپزشکی دارد. در نتیجه، اگر قصد شناخت بهتر علم روانشناسی بالینی را دارید و دوست دارید بدانید مهمترین مهارت یک روانشناس بالینی چیست، مطالعه این مقاله به شما توصیه می شود.
روانشناسی بالینی چیست؟
روانشناسی بالینی تخصصی است که به مراقبت‌های مستمر و جامع در زمینه سلامت روان و رفتار برای افراد، زوج‌ها، خانواده‌ها و گروه‌ها می‌پردازد. مشاوره به سازمان‌ها و جوامع، آموزش و نظارت، و انجام تحقیقات مبتنی بر عمل از دیگر حوزه‌های مرتبط با علم روانشناسی بالینی محسوب می‌شوند. این تخصص از نظر گستردگی، مشکلات متنوع و وسیعی در حوزه سلامت روان و رفتار را مورد بررسی قرار می‌دهد و با جامعیت و یکپارچگی دانش و مهارت از رشته‌های مختلف درون و بیرون از انواع روانشناسی مشخص می‌شود. مهمترین حوزه‌های فعالیت روانشناسی بالینی شامل موارد زیر است:
اگر میخواهید با یکی دیگر از شاخه‌های روانشناسی آشنا شوید مقاله روانشناسی شناختی چیست را در آوینه مطالعه کنید.
- درک آسیب شناسی روانی و سلامت روان در طول عمر
- توانایی ارزیابی عملکرد شناختی، رفتاری، عاطفی و بین فردی و ادغام و ترکیب داده های آزمون با مشاهدات، مصاحبه ها و سایر منابع علمی
- توانایی انجام مداخلات روانشناختی و رفتاری برای بهبود سلامت و عملکرد با استفاده از طیف وسیعی از مداخلات مبتنی بر شواهد
- توانایی انجام، انتشار و اجرای تحقیقات در مورد طیف وسیعی از فرآیندهای روانشناختی بالینی
- ایجاد و حفظ روابط درمانی و ارتباط با طیف گسترده ای از جمعیت
- توانایی تشخیص و پاسخگویی به مسائل اخلاقی، عرفی و قانونی مرتبط با عملکرد روانشناسی بالینی
- درک انتظارات حرفه ای هدایت کننده رفتار، خود اندیشی، صداقت و افزایش مسئولیت پذیری
- آگاهی و درک چگونگی تلاقی مراحل رشد و گذارهای زندگی با زمینه زیست اجتماعی-فرهنگی بزرگتر، چگونگی تکامل هویت به‌عنوان تابعی از تقاطع های ذهنی و اینکه چگونه این تجربه های مختلف اجتماعی شدن و بلوغ بر جهان بینی و هویت تأثیر می گذارد.
کاربرد روانشناسی بالینی گسترده است و دامنه آن شامل تمام سنین، تنوع‌های متعدد و سیستم‌های گوناگون می‌شود.
مهمترین مهارت یک روانشناس بالینی چیست؟
اگر بخواهیم به این سوال پاسخ دهیم که مهمترین مهارت یک روانشناس بالینی چیست، می‌توان گفت روانشناسی بالینی بر ارائه خدمات سلامت روان تمرکز دارد؛ تا با این کار به مسائل رفتاری و مشکلات سلامت روان که افراد در طول زندگی خود تجربه می‌کنند، (مانند اختلالات شخصیتی، اختلالات خلقی، اضطراب و اختلالات روان‌پریشی) رسیدگی کند.
اگرچه روش‌ها و تکنیک‌های روانشناسان بالینی پزشکی در یک شرایط نسبت به شرایط دیگر متفاوت است، اما تمرکز روانشناسی بالینی بر ارزیابی سلامت روان مراجعان از طریق ارزیابی و آزمون‌های روانشناختی و ارائه مداخلات مناسب است. علاوه بر این فعالیت‌های اصلی، روانشناسان بالینی گاهی تحقیق بالینی انجام می‌دهند و به عنوان مشاور نیز عمل می‌کنند. در ادامه، با نگاهی دقیق‌تر به سوال مهمترین مهارت یک روانشناس بالینی چیست پاسخ می‌دهیم و وظایف اصلی یک روانشناس بالینی را نام می‌بریم:
ارزیابی؛ ابزار روانشناسان برای درک مشکل بیماران
روانشناسان بالینی برای کمک به بازگرداندن سلامت روان، روندی مشابه با روانپزشکان را دنبال می‌کنند که همان وظایف روانشناسی بالینی پزشکی محسوب می‌شود. آنها ابتدا باید بفهمند که مشکل بیمار چیست و چه چیزی باعث ایجاد آن مشکل شده است. بنابراین، روانشناس بالینی مراجع را ارزیابی می‌کند تا مشکل سلامت روان را تشخیص دهد. این کار به طرق مختلف انجام می‌شود.
در یک مصاحبه تشخیصی در جلسه مشاوره کودک و نوجوان یا بزرگسالان، روانشناس بالینی سوالاتی می‌پرسد که به مراجع فرصت می‌دهد درباره خود صحبت کند. این سوالات به بررسی افکار، احساسات و رفتارهای مراجع و چگونگی تأثیر گذشته بر حال می‌پردازد.
یک ارزیابی رفتاری به روانشناس بالینی این امکان را می‌دهد که رفتار مراجع را مشاهده و ارزیابی کند. این ارزیابی ممکن است الگوی رفتاری را نشان دهد که وجود اختلال یا بیماری روانی را تأیید می‌کند.
مداخله؛ مرحله تشخیص بهترین روش درمانی برای بیمار
بر اساس آنچه ارزیابی‌ها نشان می‌دهند، درمانگر مداخله‌ای روانشناختی یا درمانی را توصیه می‌کند. رویکردهای مختلفی برای درمان بیماری‌های روان وجود دارد. برخی از روانشناسان بالینی یک روش را نسبت به سایرین ترجیح می‌دهند، اما در طول درمان چندین رویکرد را به کار می‌گیرند. صرف‌نظر از اینکه کدام رویکرد استفاده می‌شود، درمان‌ها نیاز به جلسات متعددی دارند.
رویکرد شناختی-رفتاری بر این باور است که بسیاری از اختلالات روانی ناشی از افکار و رفتارهای منفی فرد است. این موارد معمولاً از طریق درمان گفتگویی با مشاور سلامت روان که شامل مواجهه با موضوعات ناخوشایند و دردناک گذشته از طریق گفتگوی صادقانه است، نمایان می‌شود. رویکرد روان‌پویشی نیز به مراجع کمک می‌کند تا از افکار منفی آگاه شود، ولی بر ذهن ناخودآگاه تأکید دارد. از طریق روان‌تحلیلی، روانشناس بالینی به مراجع کمک می‌کند تا تضادهای پنهان از گذشته را کاوش و مرتب کند.
مشاوره به همکاران؛ یکی از جنبه‌های تمرکز روانشناسان بالینی
علاوه‌بر درمان مراجعان، گاهی سایر حرفه‌ای‌های بهداشتی و سازمان‌ها نیز از روانشناسان بالینی کمک می‌گیرند و از آنها خواسته می‌شود تا در ابتکارات سلامت جامعه همکاری کنند یا در زمینه‌ای دیگر تخصص خود را ارائه دهند.
تحقیق؛ یکی از اصلی‌ترین وظایف روانشناسان بالینی برای ارائه مشاوره‌های به‌روز
با اینکه روانشناسان بالینی معمولاً بیشتر وقت خود را با مراجعان سپری می‌کنند، به‌طور مداوم از آخرین تحقیقات علمی مرتبط با روانشناسی بهره می‌برند. آنها تحقیقات اصلی را براساس داده‌هایی که جمع‌آوری کرده‌اند، انجام می‌دهند. روانشناسان بالینی خدماتی به افراد، زوج‌ها و خانواده‌ها در همه مراحل زندگی و همچنین به جمعیت‌های مختلف از نظر نژادی، فرهنگی و اقتصادی ارائه می‌دهند. مشکلات یا نیازهایی که به آنها پرداخته می‌شود، از مسائل جزئی تا مشکلات جدی سلامت روان متغیر است.
روانشناس بالینی کیست و چه کاری انجام می‌دهد؟
روانشناسان بالینی با افرادی ارتباط دارند که در حال تجربه مشکلات مختلفی هستند که می‌تواند در هر زمانی از زندگی‌شان رخ دهد. به این معنی که این روانشناسان با کودکان، جوانان، بزرگسالان و سالمندان سر و کار دارند. آنها روی افرادی که مشکلاتی در زمینه سلامت روان، سلامت جسمی یا ناتوانی داشته باشند، کار می‌کنند. این مشکلات ممکن است از موارد زیر سرچشمه گرفته باشند:
- احساسات
- روابط
- وقایع ناخوشایند زندگی
- رفتار
- بزهکاری
- تجارب غیرعادی
- استفاده از مواد مخدر یا الکل
روانشناسان بالینی به سازمان‌های دگیر خدمات مشاوره، آموزش و نظارت نیز ارائه می‌دهند. روانشناسان بالینی پزشک نیستند و دارو تجویز نمی‌کنند. کار آنها بر نحوه تفکر، احساس و رفتار افراد و تأثیر آن بر آنها و روابطشان با دیگران متمرکز است. روانشناسان بالینی با افرادی که طیف وسیعی از بیماری‌ها، شرایط و اختلالات را دارند، کار می‌کنند که شامل موارد زیر است:
- اضطراب
- اختلال افسردگی
- بیماری‌های روانی شدید و پایدار
- سازگاری با بیماری‌های جسمی
- اختلالات عصبی
- رفتارهای اعتیادآور
- مشکلات رشد و رفتار در کودکی و انواع اختلالات روانی در کودکان
- مشکلات روابط شخصی و خانوادگی
این کار شامل تعامل و دریافت ارجاعات از سایر مشاغل مانند پزشکان، پرستاران، مددکاران اجتماعی و کاردرمانگران می‌شود. بیشتر روانشناسان بالینی در حوزه بهداشت و مراقبت اجتماعی فعالیت می‌کنند، اما برخی نیز به‌طور خصوصی و در سازمان‌های دیگر کار می‌کنند. اگر دوست دارید بدانید کار روانشناس بالینی در بیمارستان چیست، می‌توان این‌طور پاسخ داد که کار روانشناس بالینی در بیمارستان شامل وظایف متنوعی است که به بهبود سلامت روان بیماران و حمایت از تیم درمانی کمک می‌کند. این وظایف با وظیفه‌های یک روانشناس بالینی در مطب شخصی تفاوت چندانی ندارد. برخی از این وظایف عبارت‌اند از:
- ارزیابی و تشخیص
- مداخله و درمان
- مشاوره به تیم درمانی
- آموزش و مشاوره خانواده یا خانواده درمانی
- مراقبت از بیماران در شرایط بحرانی
- تحقیق و ارزیابی کیفیت خدمات
این فعالیت‌ها به افزایش کیفیت درمان و کمک به بیماران در بهبود سلامت روان‌شان کمک می‌کند.
یکی از روش های درمانی در روانشناسی را در درمان شناختی رفتاری ببینید.
مهمترین تفاوت های روانشناس بالینی و روانپزشک
بسیاری از افراد روانپزشکان و روانشناسان را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند. هر دو گروه به چگونگی عملکرد مغز، احساسات و افکار ما آگاه هستند و می‌توانند با درمان‌های روانشناختی (درمان‌های گفتگویی) به درمان بیماری‌های روانی بپردازند. با این حال، روانپزشکان به مدرسه پزشکی رفته و به پزشک متخصص تبدیل می‌شوند و سپس دوره‌های تخصصی در زمینه سلامت روان را می‌گذرانند. از آنجایی که روانپزشکان پزشک هستند، به ارتباطات بین مشکلات روانی و جسمی پی‌برده و قادر به تجویز دارو هستند. سه تفاوت اصلی بین روانپزشکان و روانشناسان عبارت‌اند از:
- روانپزشکان پزشک هستند، در حالی که روانشناسان نیستند.
- روانپزشکان می‌توانند دارو تجویز کنند، اما روانشناسان نمی‌توانند.
- روانپزشکان بیماری را تشخیص می‌دهند، درمان را مدیریت می‌کنند و طیف وسیعی از درمان‌ها را برای بیماری‌های روانی پیچیده و جدی ارائه می‌دهند، در حالی که روانشناسان بر ارائه روان‌درمانی (درمان گفتگویی) تمرکز دارند تا به بیماران کمک کنند.
به‌طور خلاصه، روانپزشکان تمایل دارند افرادی را درمان کنند که نیازهای پزشکی، روانی و اجتماعی آنها در نظر گرفته شود. در عوض، روانشناسان بیشتر احتمال دارد افرادی را با شرایطی ببینند که می توان به طور موثر با درمان های روانشناختی به آنها کمک کرد. این وضعیت‌ها شامل مشکلات رفتاری، مشکلات یادگیری، افسردگی و اضطراب را شامل می‌شوند.
روانشناسی بالینی؛ موثرترین علم برای کمک به بهبود سلامت روان جامعه
روانشناسی بالینی به‌عنوان یک تخصص کلیدی در حوزه سلامت روان، نقشی اساسی در درمان و حمایت از افرادی که با چالش‌های روانی مواجه هستند، ایفا می‌کند. این رشته با تمرکز بر ارزیابی، تشخیص و مداخله به مشکلات پیچیده روانی و رفتاری می‌پردازد و در این مسیر از تکنیک‌های مختلف درمانی و رویکردهای علمی استفاده می‌کند. روانشناسان بالینی با شناسایی علل و زمینه‌های مشکلات روانی، به بیماران کمک می‌کنند تا با احساسات و رفتارهای خود بهتر کنار بیایند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند. همچنین، این متخصصان با همکاری و مشاوره به سایر اعضای تیم درمانی و آموزش به خانواده‌ها، ابعاد جامع‌تری از مراقبت را فراهم می‌کنند.
دیدگاهتان را بنویسید